Bohaterką jest Nombeko Mayeki, która urodziła się wprawdzie w południowoafrykańskiej dzielnicy nędzy, sercu apartheidu, ale pod szczęśliwą gwiazdą. Dzięki temu po latach przyszło jej jeść kolację z królem i premierem Szwecji. Chociaż w momencie, w którym to się zdarzyło, chyba już nic nie było w stanie jej zdziwić…
Międzynarodowa polityka, skomplikowane zagadki matematyki i fizyki, los chińskich emigrantów, podrabianie starożytnych dzieł sztuki, fanatycy szwedzkiej monarchii, stały kontakt z bombą atomową oraz ludzie, którzy teoretycznie nie istnieją, bo nie figurują w żadnych urzędowych rejestrach, pomimo że można z nimi porozmawiać i ich dotknąć, to tylko niektóre z dziwnych rzeczy, do których przywykła Nombeko, i o których przeczytamy w tej książce.
Szwedzki pisarz wpadł na pomysł genialny w swojej prostocie – po co kreować niesamowite scenerie science-fiction tudzież fantasy, tworzyć uniwersa, które mogą być mniej czy bardziej spójne, skoro równie dobrze wystarczy sięgnąć po podręcznik historyczny, popatrzeć na jego co egzotyczniejsze strony, nieco zamieszać, sprowokować los do zetknięcia różnorakich indywiduów, tak że całość da wybuchową mieszankę? Tak też
Jonas Jonasson uczynił w przypadku
„Stulatka, który wyskoczył przez okno i zniknął”, nie inaczej jest także w przypadku
„Analfabetki, która potrafiła liczyć”.
Bohaterką powieści jest małoletnia mieszkanka Soweto (prawda, że brzmi już egzotycznie?), której los co prawda poskąpił wielu rzeczy, obdarzył ją jednak wyjątkowo bystrym umysłem i od czasu do czasu uśmiecha się doń w pożądanych momentach. Co prawda przez około połowę książki autor raczy nas niejako wątkiem równoległym, rozgrywającym się w Szwecji (z polskiej perspektywy niewiele mniej egzotycznej od bantustanów), niemniej w istocie ma on – jak się okazuje – charakter służebny wobec dziejów Nombeko Mayeki.
Losy tej ostatniej zaś co chwilę przeplatają się z dziejami postaci ze wszech miar historycznych, by wspomnieć chociażby Hu Jintao czy króla Szwecji Karola XVI Gustawa, ale też i całym mnóstwem jednostek ze wszech miar fikcyjnych, lecz obdarzonych niezwykłym kolorytem.
Jonas Jonasson chyba jednak nie do końca wykorzystał potencjał wypływający z faktu uczynienia główną bohaterką osoby obdarzonej geniuszem. Z pewnością odrobinę pieprzu całości by dodały matematyczne mrugnięcia okiem wobec nieco bardziej wtajemniczonych, tak zaś całość jest nieprzerwanie lekką, czasami nazbyt, strawą literacką.
Szwedzi jako naród zamieszkujący na dalekiej Północy muszą się zmagać z bardzo długimi nocami, a i latem, nawet w momentach niemal dni polarnych, słońce nie świeci wysoko. W takiej sytuacji jedyną alternatywą wobec popadnięcia w głęboki alkoholizm jest przyjęcie postawy cynicznej, co znajduje pełne odzwierciedlenie w niejednokrotnie złośliwym czarnym humorze, którym autor wręcz epatuje. Estetyka ta jednak nie musi przemawiać do każdego czytelnika.
„Analfabetka, która potrafiła liczyć” jest pozycją nawet wdzięczniejszą od
„Stulatka, który wyskoczył przez okno i zniknął”, cechuję ją bowiem (minimalnie) większe prawdopodobieństwo psychologiczne, jak też ciekawszy garnitur postaci stawianych na drodze Nombeko, nie tak zgranych jak choćby taki Stalin.
|
| Autor: Klemens
|
|
|
|
|
Tytuł :
