Tomasz Duszyński - Glatz

Informacje o książce Tytuł : Glatz Autor: Tomasz Duszyński Ilość stron: 408 Wydawnictwo: SQN Rok wydania: 2019 Cena: 36,99 PLN Autor recenzji: Piotr „Klemens” Kociubiński Data recenzji: 2020-04-26 Ocena: 70/100

Kłodzko, wiosna 1920 roku. Profesor miejscowego liceum znajduje na moście okaleczone zwłoki. Kilka dni wcześniej na ruchliwej ulicy zostaje zastrzelony wysoki rangą oficer. Czy morderstwa coś łączy? Czy mieszkańcy Glatzu mogą się spodziewać kolejnych ofiar? I dlaczego do rozwiązania obu spraw sprowadzono z Berlina kapitana Wilhelma Kleina, wojskowego śledczego, którego przeszłość wydaje się równie zagadkowa jak popełnione zbrodnie?

Klein, przy wsparciu niepokornego wachmistrza Koschelli i asystenta policyjnego Jürgena Rotha, rozpoczyna dochodzenie. Wie, że na drodze staną mu zarówno miejscowi notable, jak i własne słabości. Nie przypuszcza natomiast, że sam otrzyma zaproszenie do niebezpiecznej gry.

Przez wiele lat, wręcz dekad, i to nie tylko okresu PRL-u, panowało swoiste tabu w zakresie niemieckiej przeszłości znacznych części terytorium powojennej Polski – niejako odkrywano na nowo słowiańską przeszłość danych obszarów, starannie zaś wypierając z pamięci wielowiekowe, czasami niemal tysiącletnie dzieje osadnictwa ze strony naszego zachodniego sąsiada, wszak często o przeważającym charakterze. Ostatnimi czasy dostrzec jednak można pewne odkłamywanie tej perspektywy, ba, wręcz pewną fascynację owymi czasami niekoniecznie tak odległymi, na co wskazuje już sam tytuł książki Tomasza Duszyńskiego.

Akcja powieści rozgrywa się bowiem w tytułowym Kłodzku tuż po zakończeniu I wojny światowej (czy też Wielkiej Wojny, bo nie spodziewano się wówczas powtórki, choć…), które co prawda stanowiło region przygraniczny, lecz między Niemcami a Czechami, pozostając poza orbitą jakichkolwiek polskich zainteresowań bądź pretensji. Nie jest to jednak tylko tło, miejscowość ta stanowi bowiem samodzielnego bohatera, pisarz bowiem zadaje sobie sporo trudu, by przybliżyć czytelnikowi jego topografię oraz po prostu wzbudzić u niego stosowne zainteresowanie daną lokacją.



Pozycja ta ze wszech miar wpisuje się w ramy gatunku kryminału, hołdując raczej tradycjom właściwym dla Agathy Christie, mamy bowiem do czynienia z morderstwem – a właściwie ciągiem kolejnych zabójstw – którego sprawca nie jest jednak znany, akcja całości zaś koncentruje się na ustaleniu – oraz ujęciu – podmiotu odpowiedzialnego. Inaczej jednak niż u Angielki nie mamy do czynienia z wyzwaniami nade wszystko o psychologicznym charakterze, przeciwnie, akcja wre naprzód w iście szaleńczym tempie.

Największą wadą przedmiotowej książki jest swego rodzaju brak umiaru po stronie autora, tak w kreacji głównego bohatera, jak i prezentowanych zdarzeń. Jakkolwiek starannie unika on „deus ex machiny”, tym niemniej nie jest w stanie zachować psychologicznego prawdopodobieństwa prezentowanych postaci, jak również rozwoju wypadków. Na szczęście nie naraża się on na śmieszność, niemniej pewne westchnienie politowania i owszem.

Osobiście doskwierał mi również pewien ahistorycyzm prezentowanych wydarzeń i rozmów, zdolność niektórych – wcale nie tak nielicznych – postaci do oceny rozwoju wydarzeń, zwłaszcza jeszcze przed epoką hiperinflacji oraz Wielkiego Kryzysu, ba, przed puczem monachijskim. Dysonans sprawia również masowe posługiwanie się przez bohaterów powieści polskimi nazwami miejscowości czy gór, a niemieckimi nazwami ulic.

„Glatz” mimo swych przywar stanowi wcale przyjemną lekturę, potrafi stanowić przyjemną odskocznię na chwilę, jak i zaabsorbować na dłuższe posiedzenie, tak że aż szkoda, że tak szybko ukazuje swą tylną okładkę. Może on stanowić wzór dla innych lokalnych patriotów dla atrakcyjnego przybliżenia wielokulturowego dziedzictwa swych małych ojczyzn.