Wrzesień 1913 roku, uzdrowisko Görbersdorf (dzisiejsze Sokołowsko na Dolnym Śląsku). Właśnie tutaj, u podnóża gór, od przeszło pół wieku działa jedno z pierwszych na świecie i słynne w całej Europie specjalistyczne sanatorium leczące choroby „piersiowe i gardlane”.
Mieczysław Wojnicz, student ze Lwowa, przyjeżdża do uzdrowiska z nadzieją, że nowatorskie metody i krystalicznie czyste powietrze powstrzymają rozwój jego choroby, a może nawet całkowicie go uleczą. Diagnoza nie pozostawia jednak złudzeń – tuberculosis. Gruźlica.
W Pensjonacie dla Panów, gdzie zamieszkuje, poznaje innych kuracjuszy. Chorzy z Wiednia, Królewca, Breslau i Berlina przy nalewce Schwärmerei niestrudzenie omawiają najważniejsze sprawy tego świata. Czy Europie grozi wojna? Monarchia czy demokracja? Czy demony istnieją? Czy oddając się lekturze, da się rozpoznać, czyją ręką tekst został napisany – kobiety czy mężczyzny?
Ale nie tylko te pytania zajmują pensjonariuszy. Do Wojnicza docierają też przerażające historie o tragicznych wydarzeniach w górskich okolicach sanatorium. Choć on sam zajęty jest ukrywaniem prawdy o sobie, zagadka budzących grozę wypadków fascynuje go coraz bardziej. Nie wie jednak, że mroczne siły już wzięły go sobie na cel.
W ciągu ostatniego stulecia świat został wywrócony na nice wręcz kilkukrotnie. Gruźlica i szereg innych podobnych doń chorób, których diagnoza była niemal równoznaczna z wyrokiem śmierci, obecnie stanowi materię wyłącznie przeszłości, kryjąc się jedynie na stronicach książek i w innych wytworach kultury. Szereg dawnych granic przestał istnieć, jak i państw, które one rozdzielały. Jakaś to atrakcyjna wręcz przestrzeń, by poruszyć choćby tematy bardziej uniwersalne!
Lektura pierwszych stron
„Empuzjona” jako żywo wywołuje skojarzenia z
„Czarodziejską górą” Tomasza Manna, z dość oczywistych względów, a mianowicie wykorzystania motywów choroby i pełnej (dość złudnej) nadziei podróży do azylu obiecującego powrót do zdrowia, okazującego się jednak zarazem ucieczką od całej dotychczasowej egzystencji. Można by rzec, iż noblistce godzi się kroczyć śladami wielkich laureatów tej samej nagrody.
Olga Tokarczuk otrzymała jednak swoje wyróżnienie nie za mistrzowską wtórność czy zdolność imitacji, w konsekwencji czego jej powieść szybko zmienia swój charakter, ujawniając, że kryje się w niej tajemnica, i to być może nawet nadprzyrodzonej proweniencji, a przynajmniej chętnie skrywającej się za takimi szatami.
Nie są również pozbawione uroku dialogi między postaciami, dotychczas można wręcz było odnieść wrażenie, iż dla autorki nigdy nie stanowiły one kluczowego instrumentu w jej warsztacie, prawdziwą siłę swej prozy objawiając raczej w opisach. Żadna z przytaczanych rozmów nie przywodzi jednak na myśl gargantuicznych wywodów właściwych dla
Dostojewskiego czy choćby w mniejszym stopniu
Eco, nie jest trudno zaś o wrażenie, iż autorka po prostu chciała dać upust swej złości na mizoginistyczne dyrdymały formułowane przez stulecia z poziomu różnorakich katedr czy ambon.
„Empuzjon” to dość nietypowe dzieło w dorobku
Olgi Tokarczuk, a zarazem co i rusz objawiające swoje autorstwo. Chyba nie wszystkim miłośnikom jej pierwotnej twórczości książka ta przypadnie do gustu, choć też można się spodziewać, że dla wielu osób, które dotychczas odbijały się bądź byłyby skłonne się odbić od prozy noblistki, pozycja ta okaże się bardziej wdzięczną w odbiorze. O żadnym jednak czynieniu zadość powszechnym gustom nie może być mowy, wciąż pisarka z Dolnego Śląska pozostaje sobą.
|
| Autor: Klemens
|
|
|
|
|
Tytuł :
