Neal Stephenson - Cryptonomicon

Informacje o ksiÄ Ĺźce Tytuł: Cryptonomicon Autor: Neal Stephenson Ilość stron: 1200 Wydawnictwo: MAG Rok wydania: 2010 Cena: 89 PLN Autor recenzji: Dariusz "Ajmdemen" Wojtyra Data recenzji: 2013-03-13 Ocena: 80/100

Jeśli Neala Stephensona jednoznacznie zakwalifikować jako autora hard science-fiction - a właściwie nie da się tego nie zrobić - to wypada on na tle innych należących do tej grupy literatĂłw bardzo nietypowo. W gatunku tym mamy z reguły do czynienia z pojedynczym czynnikiem - bądĹş kombinacją kilku takich czynnikĂłw - będącym motorem całej powieści: nowa technologia, spotkanie obcych, alternatywny do naszego (wszech)świat. Za typowych przedstawicieli takiej „szkoły” moĹźna uznać np. Grega Egana i Stanisława Lema. ZauwaĹźmy, Ĺźe osią fabuły takich książek bardzo często jest dociekanie przez głównych bohaterĂłw natury rzeczywistości, w ktĂłrej się znajdują (sam Stephenson ma na koncie taką pozycję - to „Peanatema”).

W odniesieniu do tak zdefiniowanego „głównej linii” styl zaprezentowany przez Stephensona w „Cryptonomiconie” jest niesamowicie oryginalny. Wielowątkowa fabuła, pieczołowita charakteryzacja postaci i rozległe opisy, a takĹźe wtrącone dygresje i anegdoty to coś z pewnością nietypowego. Przy tym rzeczywistość książki to właściwie rzeczywistość naszego świata plus dorzucone fikcyjne krainy (Kinakuta, Qwglhm), moĹźe więc uĹźycie terminu science-fiction w ogĂłle staje się naduĹźyciem? Sam Stephenson w roku wydania książki wypowiada jednak odmienną opinię: „Podejście science-fiction nie oznacza, Ĺźe rzecz dzieje się w przyszłości; oznacza tylko świadomosć, Ĺźe to jest coś innego.”



Akcja rozgrywa się w dwĂłch okresach, naprzemiennie przedstawiając perypetie Randy'ego Waterhouse’a w czasach współczesnych i jego dziadka Lawrence'a Pritcharda Waterhouse'a w okresie II wojny światowej. Randy jest typowym „jajogłowcem” - to fascynat gier RPG, programowania i sieci unixowych. Widać zamierzoną analogię z dziadkiem, ktĂłry jest wręcz archetypicznym nieprzystosowanym społecznie geniuszem - to jeden z najlepszych alianckich kryptologĂłw z marszu łamiący niemieckie kody, ktĂłry nie ma z ludĹşmi właściwie o czym rozmawiać. Chyba Ĺźe akurat moĹźe pogawędzić z Alanem Turingiem o tworzeniu pierwszych komputerĂłw.

Stephenson zgrabnie pokazuje takimi zabiegami korzenie i fundamenty obecnej nauki i technologii, podobne zabiegi widziałem teĹź w „Peanatemie” i z tego co wiem (opieram się tu juĹź na opiniach usłyszanych i przeczytanych) są teĹź obecne w „Cyklu Barokowym” - ten edukacyjny (acz nienachalnie) element jego twĂłrczości jest dla mnie sporym plusem. Zaletą jest rĂłwnieĹź wartka fabuła i nasycone sporą dawką ironii poczucie humoru autora.

Odnoszę jednak wrażenie, że zdecydowanie zabrakło pomysłu na - jakiekolwiek - zakończenie powieści. Nie ma tu mowy nawet o jakimś cliffhangerze, mamy wątpliwe zakończenie jednego z wątków, ale większość pomysłów zostaje zawieszona, podobnie jak i dalsze losy bohaterów. Jest to wielkim rozczarowaniem, bo zamiast powieści idealnej mamy tylko w 50/60/.../90% (ciężko ocenić, acz nie jest to na pewno 100%) idealną. Ale na pewno warto przeczytać.