Haruki Murakami - Sputnik Sweetheart

Informacje o ksiÄ Ĺźce Tytuł : Sputnik Sweetheart (スプートニクの恋人,) Autor: Haruki Murakami (村上春樹) Ilość stron: 264 Wydawnictwo: MUZA Rok wydania: 2013 Cena: 30 PLN Autor recenzji: Piotr „Klemens” Kociubiński Data recenzji: 2020-10-20 Ocena: 65/100

Narrator, młody nauczyciel literatury kocha się w swojej znajomej, początkującej powieściopisarce - Sumire. Ona jednak jest zakochana w Miu - swojej pracodawczyni, starszej od niej o 17 lat businesswoman. Miu nie odwzajemnia tych uczuć (nie wiadomo czy kocha w ogóle kogokolwiek). Obie kobiety wyjeżdżają do Grecji - teoretycznie w sprawach służbowych Miu, a naprawdę na wakacje. Miu wyjawia Sumire straszne przeżycie ze swej przeszłości, przeżycie, które sprawiło, że z dnia na dzień zupełnie osiwiała. Niedługo później Sumire znika, nie zostawiwszy żadnej informacji. Miu kontaktuje się z przyjacielem Sumire, ponieważ wie, że nie miała ona przed nim żadnych tajemnic. Ten przyjeżdża, by pomóc w odnalezieniu Sumire. Poszukiwanie rozwiązania zagadki na podstawie nielicznych śladów, jak na przykład pełen niejasności dziennik Sumire, stały się dla Murakami pretekstem do przedstawienia wzruszającego studium miłości, seksualności i przyjaźni, a jednocześnie do napisania wciągającej, tajemniczej, niemal przygodowej opowieści.

Nie jest wykluczone, iĹź zwolennicy twardego determinizmu, stanowczo odrzucający koncept wolnej woli i propagujący tezę, Ĺźe zachowania kaĹźdej jednostki teoretycznie byłyby w pełni przewidywalne przy samej znajomości stanu jej mĂłzgu i otoczenia byłyby w pełni przewidywalne, mają rację. Wiedza ta jednak zasadniczo w duĹźej mierze byłaby bezuĹźyteczna, a to z uwagi na stopień złoĹźoności ludzkiego mĂłzgu i człowieczej egzystencji, tak iĹź wszelkie symulacje koniec końcĂłw i tak byłyby skazane na niepowodzenie. Bo jak inaczej tu chociaĹźby zrozumieć Sumire ze „Sputnika Sweetheart” Harukiego Murakamiego?

No właśnie, czy rzeczona Japonka tak naprawdę jest główną bohaterką tej powieści? Autor początkowo sugeruje właśnie tego rodzaju interpretację, narratorowi mimo wszystko powierzając rolę służebną, nieszczęśliwie pogrążonego w tzw. friend zone, oś którego postrzegania świata koncentruje się wokół jego koleżanki i niestety nieodwzajemnionej miłości. Ale i ta interpretacja ulega unieważnieniu z chwilą skonfrontowania tegoż z jego pedagogicznymi obowiązkami.



Przedmiotowa książka aĹź prosi się o określenie mianem specyficznej, a moĹźe nawet ekscentrycznej bądĹş ekstrawaganckiej, lecz z pewnością nie sposĂłb jej uznać za egzotyczną, jakkolwiek jej akcja rozgrywa się w tego rodzaju – z perspektywy polskiego czytelnika – plenerach. Przeciwnie, jej wymowa jest ze wszech miar uniwersalna, i to tak w czasie, jak i przestrzeni.

MoĹźe właśnie dlatego jej lektura postępuje tyleĹź wartko, co i rodzi irytację. Autor daleki jest bowiem od wskazywania jakiegokolwiek panaceum, całość poniekąd jawi się jako swoisty reportaĹź, nieco literacko podkoloryzowany, lecz rĂłwnie dobrze zbieĹźny z historiami, na ktĂłre natknąć się moĹźna w zwyczajowej prasie. Choć…

„Sputnik Sweetheart” to książka nade wszystko nostalgiczna, zdatna na szarĂłwkę jesiennych wieczorĂłw, acz raczej w listopadowym przedziale rzeczonej pory roku. Nawet jednak miłośnicy prozy japońskiego literata mogą poczuć się rozczarowani brakiem wypływającej z niej jakiejkolwiek ponadczasowości.