Greg Egan - Teranezja

Informacje o ksiÄ Ĺźce Tytuł: Teranezja (Teranesia) Autor: Greg Egan Ilość stron: 330 Wydawnictwo: Solaris Rok wydania: 2010 Cena: 35,90 PLN Autor recenzji: Dariusz "Ajmdemen" Wojtyra Data recenzji: 2013-01-08 Ocena: 70/100

Czwarta i ostatnia wydana w Polsce powieść Grega Egana stanowi poniekąd przeciwieństwo trzeciej - „Stanu wyczerpania”. Jest bowiem bardzo mocna fabularnie, ale za to dość słaba (jak na Egana) „ideowo”. W „Teranezji” bowiem australijski pisarz chyba świadomie postawił sobie pewną blokadę na szafowanie pomysłami, lokując akcję powieści w latach 2010-2030, czyli bardzo bliskiej przysłości (data napisania książki to 1999). Owa blokada sprawia, Ĺźe w tej książce zdecydowanie mniej jest tego, do czego Egan nas przyzwyczaił- wysilania wyobraĹşni do granic moĹźliwośći, by załapać jego pomysły. Natomiast fabuła i rozwĂłj postaci pokazują będący przy poprzednich pozycjach trochę w cieniu - głęboki humanizm Egana.

Tłem politycznym powieści jest wojna etniczno-religijna rozprzestrzeniona po duĹźej części Azji Południowo-Wschodniej (w trakcie pisania książki Timor Wschodni był częścią Indonezji - autor przewidział w książce jego nadchodzącą niepodległość, ale w książce dochodzi w związku z nią do konfliktu na o wiele szerszą skalę). Bohaterami są dzieci małżeństwa biologĂłw, ktĂłrzy prowadzili badania na odludnej wysepce - tytułowej Teranezji - lecz zginęli wkrĂłtce po wybuchu konfliktu. Dzieci: 10-letni chłopiec Prabir (główny bohater) i jego młodsza siostra uciekają i udaje im się dotrzeć do Australii, gdzie lądują w obozie dla uchodĹşcĂłw (temat traktowania przez rząd australijski uchodĹşcĂłw to rzecz często podnoszona przez Grega Egana i przyczyniła się teĹź do odrzucenia przez niego nagrody za „Teranezję”) skąd przeniesieni zostają pod opiekę krewnych z Kanady.



Tutaj autor puszcza wodze ironii wobec obecnych trendów politycznej poprawności posuniętej do takiego ekstremum, że obraca się w autoparodię. Amita- kanadyjska ciocia i nowa opiekunka Prabira jest bowiem wykładowczynią poświęconych owym teoriom przedmiotów uniwersyteckich. Mamy tu feministyczną informatykę, gdzie zamienie zer i jedynek miejscami ma naprawić świat, lingwistykę i tym podobne wymysły. Przedstawienie tego oczami dziecka zwielokratnia wrażenie absurdu i jest naprawdę niezłym pociągnięciem Egana.

Książka jest skoncentrowane zdecydowanie na głównym bohaterze - jego funkcjonowaniu w społeczeństwie jako homoseksualisty (to akurat żaden ekstremalizm jak na Egana), a przede wszystkim relacji z siostrą. Mamy też traumę z dzieciństwa ciągle czającą się gdzieś w tle.

Jak widać, główne tematy wypadają dość nietypowo w kontekście wcześniejszych powieści Australijczyka. Jest tu oczywiście trochę nauki i naukowej zagadki na temat rzeczywistości (stały element u Egana), ale rozłożenie akcentów jest zdecydowanie inne i mnie osobiście zdecydowanie mniej przypadło do gustu. Warto jednak przeczytać, gdyż nawet w przedstawianiu relacji między bratem a siostrą Egan potrafi odnaleźć coś nowego i zawrzeć trochę swojego specyficznego stylu.