David Mitchell - Tysiąc jesieni Jacoba de Zoeta

Informacje o ksiÄ Ĺźce Tytuł : TysiÄ c jesieni Jacoba de Zoeta (The Thousand Autumns of Jacob de Zoet) Autor: David Mitchell Ilość stron: 624 Wydawnictwo: MAG Rok wydania: 2013 Cena: 45 PLN Autor recenzji: Piotr „Klemens” Kociubiński Data recenzji: 2014-04-03 Ocena: 80/100

Wyobraź sobie imperium, które na półtora wieku odcięło się od świata. Nikt nie może go opuścić, obcokrajowcy nie są wpuszczani, ich religii zakazano, a ich poglądy są traktowane głęboko nieufnie. Mimo to nadal istnieje wąskie okno do wnętrza tego kraju-twierdzy: sztuczna, ogrodzona murem wyspa, połączona z portem na stałym lądzie i obsadzona jedynie garstką kupców z Europy. Jednak zamknięta Brama Lądowa nie może zapobiec spotkaniom umysłów - ani serc.

Tym narodem była Japonia, portem Nagasaki, a wyspą Dejima, dokąd zabiera nas panoramiczna powieść Davida Mitchella. Dla holenderskiego urzędnika Jacoba de Zoeta rok 1799 to początek mrocznej opowieści o obłudzie, miłości, winie, wierze i morderstwie - podczas gdy ani on, ani jego poróżnieni krajanie nie wiedzą nawet, że na świecie zmienia się układ sił...

Tytuł książki jest intrygujący sam w sobie – nazwisko o wyraĹşnie flamandzkiej proweniencji sugeruje, trafnie zresztą, człowieka, trudno jednak sobie wyobrazić, jak to moĹźliwe, by zaznał on tysiąca jesieni, wszak przy cyklu zmian pĂłr roku oznaczałoby to – nawet pokonując kaĹźdorazowo rĂłwnik – co najmniej pół tysiąca lat. Ot, to juĹź sztuka, by wzbudzić zainteresowanie przy uĹźyciu zaledwie pięciu słów.

Wspomniany Jacob de Zoet w istocie jest Holendrem rodem z Zelandii, ktĂłrego los – a właściwie jego własne pragnienia i postanowienia, by im sprostać – rzuca na drugi kraniec świata, do miejsca egzotycznego tyleĹź ze względu na przyrodę i kulturę, co pomysły człowieka, by uczynić z niego pomost między dwoma światami, a zarazem bramę pomiędzy nimi.



Narrator swoją uwagę skupia na wspomnianym Niderlandczyku, acz od czasu do czasu przyjmuje perspektywę innej osoby z innego świata, mianowicie choćby JapończykĂłw, ktĂłrych drogi skrzyĹźowały się – na dobre i na złe – z De Zoetem. Szybko odkrywamy teĹź, Ĺźe świat całkiem normalny wcale takowym być nie musi i zaczynamy się zastanawiać, czy mamy do czynienia z powieścią historyczną, czy teĹź moĹźe jednak fantastyczną. Na wielki plus trzeba zresztą oddać autorowi, Ĺźe kwestii tej nie rozstrzyga jednoznacznie do samego końca.

David Mitchell wykazał się dużą starannością w odtworzeniu świata Dejimy z przełomu XVIII i XIX wieku, jak teĹź wiatru zmian przetaczającego się wĂłwczas po rozległych połaciach Europy oraz innych kontynentĂłw. Odnotował na tym polu tylko jedną wpadkę, mianowicie uznał – koncept ten bezdyskusyjnie narzucając swoim bohaterom, w tym takĹźe erudytom – za moment zmiany stulecia przełom między 1799 a 1800 rokiem, tymczasem właściwe byłoby wskazanie na lata 1800 i 1801. Z drugiej strony jednak wystarczy wspomnieć na powszechną omyłkę w tym zakresie przy okazji zmiany daty z 1999 roku na 2000…

Autor wykazuje się dużą zręcznością w budowaniu nastroju, jak też żonglowaniu emocjami czytelnika, i to bez użycia prostackich sztuczek, przeciwnie, dokonując tego niejako przypadkowymi i delikatnymi pociągnięciami pędzla właściwymi dla dalekowschodniego mistrza kaligrafii. Właściwie ani przez moment czytelnik nie pozbywa się zadumy, zarazem nie nudząc się ani przez chwilę.

„Tysiąc jesieni Jacoba de Zoeta” potwierdza, Ĺźe „Atlas chmur” nie był przypadkiem, wykazując zresztą całkiem spory potencjał ekranizacyjny. Jest to literatura więcej niĹź przyzwoita, ktĂłra zainteresuje nie tylko pasjonatĂłw kultury Orientu – warto nazwisko Davida Mitchella wprowadzić na krĂłtką listę autorĂłw, na ktĂłrych naleĹźy mieć szczegĂłlne baczenie.