Charlaine Harris - Martwy aĹź do zmroku

Informacje o ksiÄ Ĺźce Tytuł: Martwy aĹź do zmroku (Dead Until Dark) Autor: Charlaine Harris Wydawca: Mag Rok wydania: 2009 Ilość stron: 348 Cena: 29,99 PLN

Od wieków ludzkość uwielbiała raczyć się opowieściami o różnych dziwnych stworzeniach zamieszkujących niedostępne ostępy leśne, czy puste chaty na skraju wsi. Znawcy kultury ludowej mogą godzinami wymieniać nazwy i przymioty tych dziwadeł. Niewątpliwie jednak jedno z naczelnych miejsc w tym mrocznym panteonie zajmują wampiry. Korzenie wiary w istnienie wampirów sięgają pogańskich Słowian, którzy uważali, że niepogrzebane zwłoki zmieniają się w wampiry i nękają rodzinę za karę z powodu niedopełnienia obowiązku pogrzebowego. Z czasem pojęcie wampira znacznie ewoluowało i rozprzestrzeniło się po świecie. Od czasów hrabiego Draculi wampiry robią zawrotną karierę w Hollywood i szeroko rozumianym show-biznesie. Kolejnym kamieniem milowym w świecie wampirów jest superseria książek Charlaine Harris.

W tym przypadku określenie „superseria” jest jak najbardziej uprawnione i to z kilku powodĂłw. Po pierwsze nie co dzień zdarza się Ĺźe jednocześnie 6 tytułów z serii jest na liście bestsellerĂłw New York Timesa. Po drugie, popularność serii przekroczyła najśmielsze oczekiwania – od daty premiery pierwszej książki z serii sprzedano 1 200 000 jej egzemplarzy, na co było potrzebne 20 dodrukĂłw. I po trzecie, nie kaĹźda seria wydawnicza doczekuje się ekranizacji. Oczywiście autorka otrzymała teĹź mnĂłstwo nagrĂłd, ktĂłre jedynie potwierdzają, Ĺźe w tej serii jest coś „super”.

Przedmiotem poniĹźszych rozwaĹźań jest pierwsza książka z serii, zatytułowana „Martwy aĹź do zmroku”. Jest to juĹź kolejne podejście rodzimych wydawnictw do tego tytułu, tym razem bezsprzecznie zainspirowane serialem „Czysta Krew” („True Blood”) ktĂłry jest oparty na rzeczonej serii, a swoją premierę miał kilka miesięcy temu. W USA nadawana jest juĹź druga seria tego serialu. I nie jest to bynajmniej serial jakich wiele – twĂłrcą jest Alan Ball (laureat Oscara i zdobywca nagrody Emmy), ktĂłry najwidoczniej świetnie czuje się w tematyce śmierci, gdyĹź jego ostatnie serialowe arcydzieło to „Sześć stĂłp pod ziemią”.

„Martwy aĹź do zmroku” to opowieść bazująca na modnym ostatnio pomyśle, znanym choćby z „Harry’ego Pottera”: dowiadujemy się o istnieniu rĂłwnoległej społeczności na Ziemi, ktĂłra do tej pory była, a my nie zdawaliśmy sobie z tego sprawy, albo uznawaliśmy to za bajki. W tym przypadku ukrywającą się jest społeczność wampirĂłw – lecz w momencie kiedy rozpoczyna się książka, wampiry są juĹź rĂłwnoprawnymi obywatelami świata. Jak to moĹźliwe? Dzięki japońskim naukowcom, ktĂłrzy wynaleĹşli syntetyczną krew, ktĂłrą mogą się Ĺźywić wampiry. Te momentalnie wykorzystały sytuację i przeforsowały rĂłwnouprawnienie. Wampiry prowadzą wyłącznie nocne Ĺźycie, poniewaĹź światło słoneczne jest dla nich zabĂłjcze. Nie tolerują teĹź srebra oraz nie muszą korzystać z toalety. Mają nadludzką siłę oraz zdolności (np. lewitacja).



W książce patrzymy na wydarzenia oczyma głównej bohaterki – Sookie Stackhouse. Z pozoru jest zwykłą dziewczyną po dwudziestce, lecz skrywa swĂłj sekret, dar, czy jak mĂłwią ludzie w miasteczku, dziwactwo. Poznaje ona przystojnego wampira – Billa Comptona – i coś zaczyna między nimi iskrzyć. Głównym wątkiem powieści jest więc historia miłosna, pełna erotyki oraz romantyzmu i to rĂłwnieĹź tego tragicznego (czy związek z kimś, kto Ĺźyje tylko w nocy i nie jest człowiekiem moĹźe się udać?). Obok niego pojawiają się rĂłwnie interesujące wątki poboczne, m.in. kryminalny (seria niewyjaśnionych morderstw).

„Martwy aĹź do zmroku” napisany jest prostym, niemalĹźe potocznym językiem – w końcu jest to jakby dziennik głównej bohaterki. Pragnę w tym momencie ostrzec wszystkich spodziewającej się głębokiej, refleksyjnej lektury – tu czegoś takiego nie znajdziecie. Z książki tchnie zdecydowanie więcej infantylizmu niĹź powagi, nie ma miejsca na dłuĹźsze refleksje czy rozterki bohaterĂłw – akcja gna do przodu jak szalona. W książce wyłapałem jeden błąd logiczny – zachęcam czytelnikĂłw do szukania; dla ułatwienia dodam, Ĺźe jest on na początku książki, a do jego wykrycia wystarczy podstawowa wiedza z zakresu biologii i medycyny. NiektĂłrych (a zwłaszcza tych wywodzących się z brzydszej części społeczeństwa) mogą draĹźnić nazbyt szczegółowe opisy ubioru i kosmetyki głównej bohaterki czy jej wahania w tym względzie. Szkoda, Ĺźe z podobną szczegółowością autorka nie potraktowała innych wątkĂłw, lecz nie ma tego złego co by na dobre nie wyszło.

Czego nie napisała autorka, dodali scenarzyści serialu „Czysta krew”. Ja najpierw widziałem serial, a dopiero potem przeczytałem książkę. To co od razu rzuca się w oczy, to zupełnie inne rozłoĹźenie akcentĂłw. Książka jest bardziej prostą opowiastką o miłości, podczas gdy serial ma wymowę bardziej uniwersalną; porusza i rozbudowuje on wątki jedynie zasygnalizowane w książce. Siłą rzeczy więc, w miarę rozwoju akcji widać, Ĺźe oba dzieła oddalają się od siebie. W tym konkretnym przypadku jest to ogromny plus, poniewaĹź mamy jakby dwie podobne, a jednak róşne od siebie historie. Dzięki temu wszyscy ci, ktĂłrzy tak jak ja oglądają serial bez znajomości książki, mogą po nią z ciekawością sięgnąć – na zachętę dodam, Ĺźe scenarzyści nie wykorzystali wszystkich pomysłów zawartych w książce (bądĹş inaczej je zinterpretowali), więc wiele moĹźe Was jeszcze w niej zaskoczyć; na przykład postać Bubby … Od strony technicznej książka prezentuje się poprawnie; nie zauwaĹźyłem błędĂłw językowych, tłumaczenie stoi na wysokim poziomie, czcionka jest duĹźa i wyraĹşna – idealna lektura do łóżka.

Dlaczego wampiry? Co powoduje, Ĺźe tak duĹźo ludzi uwielbia historie o tych krwioĹźerczych istotach? Wampiry uosabiają nasze najskrytsze pragnienia – nieśmiertelności (a przynajmniej długowieczności), ogromnej siły, niezwykłych zdolności oraz lęki – przed śmiercią, zmarłymi, krwią, tym co obce i niewyjaśnione. Jednocześnie boimy się ich i lgniemy do nich. Stąd moment konfrontacji ludzi z wampirami stał się tak dobrym materiałem na książkę i serial. W takich sytuacjach ludzie pokazują kim są naprawdę – nacisk na aspekt psychologiczny jest bardziej widoczny w serialu.

W starciu książki „Martwy aĹź do zmroku” z jej serialowym odpowiednikiem, wersja pisana wydaje się przegrywać – o ile w ogĂłle moĹźna takie porĂłwnanie przeprowadzić. W serialu fabuła jest ciekawsza, a tempo akcji jest rozsądniejsze. Natomiast w książce bardziej podobają mi się konstrukcje niektĂłrych bohaterĂłw. Czy książka jest więc godna polecenia? Jak najbardziej tak, zwłaszcza tym, ktĂłrzy oglądają serial „Czysta Krew” oraz tym, ktĂłrzy poszukują lekkiej, szybkiej i wciągającej lektury. Czytelnicy chcący czegoś bardziej ambitnego, mogą się poczuć trochę zawiedzeni.