Anno Domini 1707. Splądrowane przez szwedzkich żołdaków ziemie litewskie nawiedza czarna śmierć, a w ślad za nią klęska nieurodzaju oraz głód. Wojenna zawierucha na długie miesiące odcina od siebie małżonków – rotmistrz Jan Izydor Narwojsz zarządza zrujnowaną twierdzą Radziwiłłów, rozpijając i szantażując kompanów Moskali, a Anna Katarzyna chroni się w starym dworze w Milkontach. Jeszcze nie wie, jakie piekło zgotują jej tutaj własne namiętności…
Tymczasem w ogarniętym zarazą Wilnie ich ciotka, Urszula Birontowa, zmaga się z bolesnymi wspomnieniami i walczy ze śmiercią na wielu frontach, także rodzinnym – rodowi Narwojszów grozi bowiem wygaśnięcie. Czy wygra ten pojedynek? Czy Narwojszowie przetrwają wojnę i dżumę? Dlaczego to, co najbardziej istotne, nigdy nie znalazło miejsca na stronach ich rodzinnej sylwy? Kto kieruje tym światem, który wyszedł z kolein? Niepojęta wola Boża czy zwykły przypadek?
Zatarła się w polskiej świadomości pamięć o Wielkim Księstwie Litewskim, a z pewnością już wynaturzyła, utrudniając zrozumienie chociażby współczesnych litewskich żali wobec Jagiellonów i ich następców, po Józefa Piłsudskiego. Z pewnością fakt ten ułatwiła również ta okoliczność, że zdecydowana większość terenów tego państwa pozostaje poza współczesnymi granicami Rzeczypospolitej Jednego Narodu. Niemniej jednak to wciąż jest fragment naszej własnej przeszłości. Wspólnej przeszłości.
Chyba najlepiej uświadomiła mi to lektura pierwszych stron kontynuacji
bardzo udanej książki autorstwa
Kristiny Sabaliauskaitė, gdzie tu czy ówdzie pojawia się niejaka radziwiłłowska Biała, a która jest niczym innym jak współczesna Biała Podlaska, miejscowość bez historii wywołującej u kogokolwiek poza jej mieszkańcami jakiekolwiek skojarzenia, tymczasem stanowi ona tło dla opowieści wysnutej gdzieś, hen, daleko.
Litewska pisarka ma talent do snucia historii w sumie dość przygnębiających, lecz z pewnym zadziwiająco pogodnym dystansem, a nawet rozbawieniem. Doskonałym tego symbolem może być zresztą postać Aarona Gordona, żydowskiego lekarza, który z pewnym fatalizmem, lecz i zaufaniem przyjmuje kolejne wyroki losu.
Styl autorki przywodzi na myśl jednak nie tylko
Marqueza, lecz również
Eco, a to z uwagi na skłonność do iście barokowych, nieraz rozwijających się na mnogą liczbę stron zdań. Co jednak istotne, jest to zabieg celowy i bardzo dopracowany, czytelnik bowiem ani przez chwilę nie traci wątku, zarazem zaś łatwiej mu oswoić się z manierą przywodzącą wszak na myśl realny bieg myśli.
„Silva rerum II” to nieczęsty przykład niezamierzonej kontynuacji dorównującej oryginałowi. Z pewnością pomocna była dla autorki eksploracja epoki niespecjalnie w tym obszarze geograficznym hołubionej, lecz jednak nade wszystko jest to zasługą zwykłej biegłości pióra i dokładnego przemyślenia tematu.
|
| Autor: Klemens
|
|
|
|
|
Tytuł :
