Rok 1911. W Europie wprawdzie panuje pokój, ale na scenie politycznej wyczuwa się rosnące napięcie. Najmniejsza iskra może wywołać pożar i ta atmosfera rzuca cień na losy rodzin pochodzących z różnych krajów. Angielski hrabia, dla którego wojna jest kwestią honoru i warunkiem przetrwania brytyjskiego imperium. Walijski młody górnik walczący we Francji i Belgii oraz jego siostra wychowująca nieślubne dziecko. Dwaj rosyjscy bracia, z których jeden zostaje rewolucjonistą, a drugi emigruje do Stanów Zjednoczonych. Niemiecki oficer utrzymujący w tajemnicy przed ojcem – zatwardziałym obrońcą pruskich wartości – swój związek z angielską arystokratką walczącą o prawa kobiet. Amerykański student prawa, przed którym otwiera się droga do kariery politycznej...
W Polsce obowiązuje dość klarowna i jednoznaczna narracja dotycząca okresu I wojny światowej i pierwszych lat następujących po niej, podobnie ocenia się czy to traktat wersalski, czy to rewolucję październikową i wojnę domową w Rosji, o bataliach polsko-bolszewickich nie wspominając. Jak to zwykle jednak bywa, prostota obrazu z reguły stanowi jedną z form jego zniekształcenia, przywiązanie do detalu stanowi zaś swego rodzaju warunek prawdziwego oddania rzeczywistości. Siłą rzeczy jednak wydłuża to wypowiedź, mogąc skutkować pozycjami o tak monumentalnych rozmiarach jak
„Upadek gigantów”.
Perspektywa rozbiorów i dążeń niepodległościowych nie pozwala nam z rozrzewnieniem wspominać czasów La Belle Époque, z jednej strony przesyconej wartościami i atmosferą, które już przeminęły, z drugiej zaś pełnej już nie tylko nasion znanej nam współczesności. W odróżnieniu jednak od dzieł czy to sióstr
Brontë, czy to
Dickensa, książka
Kena Folletta przeplata ze sobą losy przedstawicieli klas wyższych (nie stroniąc od koronowanych lub nie głów państw) oraz najniższych warstw społeczeństwa – górników, wyrobników od pokoleń czy też bezrolnych migrujących do chlebem do miast oraz za Ocean.
Jakby tego rozmachu było za mało, autora w najmniejszym stopniu nie krępują granice państw, rzuca on swymi postaciami od Stanów Zjednoczonych przez Europę po Władywostok. Nie chodzi jednak tylko o wodzenie palcem po globusie, jego bohaterowie bowiem są osobami różnych narodowości i zdarza im się stawać z bronią przeciwko sobie.
Mimo wszystko nieco irytujący jest ujawniający się tu czy ówdzie „imperiocentryzm” autora, jego skłonność do „przymuszania” choćby niemieckiej postaci do operowania w myślach jardami i milami. Nie są to usterki wielkie, znacznie większe wrażenie bowiem robi przywiązanie
Folletta do szczegółów, gdyż rzetelne prace przygotowawcze niewątpliwie poprzedzały chwycenie przezeń za pióro.
Przypadł mi do gustu również fakt zdolności autora do niuansowania charakteru swoich postaci, trudno którąkolwiek z nich bądź pozostającą w ich otoczeniu uznać za jednoznacznego „szwarccharaktera”, mimo że okazują się one zdolne do zdrad, hipokryzji i zwykłej małostkowości. W konsekwencji każdy kolejny rozdział może się okazać zaskoczeniem (choć znajomość historii znacząco obniża stosowne prawdopodobieństwo tegoż), a zarazem jednak składa się na pewną logiczną całość.
„Upadek gigantów” to lektura wielce satysfakcjonująca, wartka, dostarczająca satysfakcji tak z całości, jak i dawkowania pomniejszych porcji. Chyba największym komplementem możliwym do skierowania pod jej adresem jest stwierdzenie, iż pomimo jej gabarytów, po dotarciu do ostatniej strony czytelnik wciąż ma ochotę na więcej.
|
| Autor: Klemens
|
|
|
|
|
Tytuł :
