Nie mogę pozbyć się wrażenia, iż ostatnimi czasy zapanowała pewna moda na literaturę iberyjską, i to z pewnym dodatkowym naciskiem na jej kataloński podrodzaj. Zresztą, owa fascynacja hiszpańskim kręgiem kulturowym, jak też samym miastem Barceloną nie jest właściwe wyłącznie dla pisarzy i czytelników ich dzieł, przeciwnie, dość wskazać na sukcesy tamtejszych aktorów, reżyserów filmowych, jak też i plenerów, choćby przy okazji twórczości Woody’ego Allena. Łatwo wszakże żerować na fascynacji i usiłować sprzedać pozycje słabsze, w związku z czym z pewną ostrożnością podchodziłem do „Wyznaję”.
Fabuła książki koncentruje się wokół osoby Adriana Ardèvola, i to bez jakichkolwiek kompromisów, jego losy poznajemy bowiem poczynając od… młodości jego ojca, która ukształtowała charakter, ale też i kompleksy seniora, pragnącego je skompensować sobie poprzez swego syna, w związku z czym ten ostatni już od najwcześniejszego dzieciństwa poddawany jest twardemu reżimowi nauki, czy to języków obcych, czy to przedmiotów ścisłych etc.
Ale ojciec Adriana wywiera wpływ na jego życie w jeszcze większym stopniu, a to ze względu na pozostawioną po sobie schedę jak najbardziej materialną, w postaci bogatej kolekcji antyków, ze skrzypcami Vial na czele, których przeklęta nieszczęściem natura po raz kolejny i kolejny daje znać o sobie – przynosząc zagładę kolejnym właścicielom, ba, osobom, które zetknęły się z nimi choćby chwilowo, by wskazać tak na ofiary Auschwitz, jak też ich esesmańskich oprawców.
Wbrew pozorom jednak powieść ma znacznie więcej bohaterów, bynajmniej nie tylko współczesnych Adrianowi. Przeciwnie,
Cabré snuje opowieść nie bez rozmachu, opowiadając dzieje średniowiecznych zakonników, jak też osiemnastowiecznych lutników i nabywców ich produktów, a w końcu i adwersarzy na drugowojennych frontach i ich rodzin.
Niezwykle misterna, wymagająca niemało uwagi, jest sama konstrukcja książki. Niejednokrotnie poszczególne wątki niezauważenie splatają się ze sobą i przechodzą jedne w drugie, tak iż czasami czytelnik jest raczony tak niezwykłymi obrazami, jak hiszpański inkwizytor w mundurze komendanta nazistowskiego obozu śmierci, by wskazać choć na jeden przykład. Bynajmniej nie są to jarmarczne sztuczki wywołujące niesmak, przeciwnie, sceny te są niezwykle przemyślane, niemniej jednak wymagają one pewnego literackiego wyrobienia od osoby sięgającej po tę książkę.
„Wyznaję” podbiło mnie i wręcz skłania ku własnej konfesji.
Jaume Cabré ujął mnie swą niezwykle szeroką perspektywą, wskazaniem, iż jakkolwiek historia nieustannie się powtarza, to nasze losy są nierozerwalnie połączone tak z czasami niezwykle odległymi, jak też zupełnie obcymi, zdawałoby się, ludźmi nas otaczającymi. „Nie jesteś sam”, zdaje się mówić kataloński pisarz, dodając następnie, że „nie jesteś w centrum świata, lecz tylko jednym z trybików tego ostatniego”. Że jednak dodatkowo stwierdza to nie bez humoru, nieco gorzkiego, niemniej jednak, to jego dzieło muszę ocenić jeszcze wyżej, niż niedawno recenzowane
„2666”. Warto przyjrzeć się bliżej opowieściom narodów zamieszkałych za Pirenejami.
|
| Autor: Klemens
|
|
|
|
|
Tytuł :
